Prof.dr. Lia van Gemert (1958) was van 2007 tot haar emeritaat in 2020 hoogleraar Historische Nederlandse letterkunde en directeur van het toenmalige Amsterdam Centre for the Study of the Golden Age aan de UvA (sinds 2021 the Amsterdam Centre for Studies in Early Modernity (ACSEM)). Eerder was ze hoogleraar Historische Nederlandse letterkunde aan de RUN (1995-2000) en de UU (2000-2007). Ze studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de UU, waar ze in 1990 promoveerde op het proefschrift Tussen de bedrijven door? De functie van de rei in Nederlandstalig toneel 1556-1625. Tot 2005 was ze UD Vroegmoderne Nederlandse letterkunde aan de UU en docent Nederlandse letterkunde aan de Hogeschool van Amsterdam.

In haar onderzoek staan de dynamiek van het literaire leven en de wisselwerking tussen literatuur en maatschappij in de periode 1500-1850 centraal. Ze publiceerde over verschillende auteurs en genres (epos, toneel, lyriek, emblematiek, proza en artesliteratuur), over genderproblematiek en historiografische kwesties. Daarnaast besteedde ze aandacht aan mogelijkheden voor valorisatie van onderzoek voor breder publiek en didactisering van academische kennis voor het voortgezet onderwijs. Ze maakte verschillende delen in de reeks Tekst in Context (AUP) en werkte mee aan de online Literatuurgeschiedenis voor het voortgezet onderwijs (16^e en 17^e eeuw). In 2010 gaf ze met een internationaal team een tweetalige bloemlezing met inleiding uit over Nederlandse en Vlaamse schrijfsters: Women's Writing from the Low Countries 1200-1875 (AUP). Ze was PI in de onderzoeksprojecten Creative Amsterdam an E-Humanities Perspective en Golden Agents. Creative Industries and the making of the Dutch Golden Age.

Ze was redactielid van Amsterdam Studies in the Dutch Golden Age (AUP), Dokumentaal, Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde en de reeksen Griffioen, Amazone en Delta. Ze was lid van de Adviesraad van het Digitaal Vrouwenlexicon Nederland (KNAW) en de Adviesraad van de Taalunie reeks Geschiedenis van de Nederlandse literatuur. Ze was voorzitter van de Commissie voor Letterkundige Opdrachten van de Maatschappij der Nederlandse letterkunde, bestuurslid van de Werkgroep Zeventiende Eeuw, de Werkgroep Achttiende Eeuw, de Stichting Vrouwengeschiedenis van de Vroegmoderne tijd, de Stichting Petronella Moens, de Stichting Nederlandse Literaire Klassieken en de Stichting Bredero 2018. Voor haar activiteiten bij de herdenking van Bredero’s 400^ste sterfjaar ontving ze in 2019 de Valorisatieprijs van de Faculteit Geesteswetenschappen van de UvA.

2014 Vondels Joseph, een bijbelse tragedie. Lia van Gemert, Sabine Muller, Marijke de Vos en Roland de Bonth. Amsterdam, Amsterdam University Press. Tekst in Context 11. 128 pp., ill. ISBN 978-90-8964-526-5.

In Vondels Joseph, een bijbelse tragedie maakt de lezer kennis met de oudtestamentische Joseph, een goudeerlijke en naïeve jongen van zeventien. Hij is de oogappel van zijn vader, Jakob, maar zijn broers haten hem en willen hem uit de weg ruimen. Vondel zet met beeldrijke taal de broeierige sfeer in het gezin neer. Onafwendbaar nadert een huiveringwekkende ontknoping.

Voor dit deel in de reeks Tekst in Context is Joseph in Dothan (1640) bewerkt. Het stuk trok in de Gouden Eeuw volle zalen en was een van Vondels succesvolste tragedies. Dankzij thematische toelichtingen en pakkende illustraties krijgen de bijbelse dynastie van Abraham, de theatercultuur in Vondels tijd en de sociaaleconomische omstandigheden in de Nederlandse Republiek ruim aandacht. De opdrachten voor de leerlingen zijn thematisch opgezet en worden in de docentenhandleiding toegelicht en uitgewerkt.

2012 Sara B., een rebelse vrouw uit de Verlichting. Marleen de Vries, Karel Bostoen en Lia van Gemert, m.m.v. Rianne Bos en Arien op ’t Land. Amsterdam, Amsterdam University Press. Tekst in Context 10. 108 pp., ill. ISBN 978-90-8964-351-3.

De zelfverzekerde jonge vrouw Sara Burgerhart ontvlucht het huis van haar vrekkige tante en huurt een kamer in Amsterdam. Ze geniet met vriendinnen intens van haar vrijheid. Aan aandacht van mannen geen gebrek. Maar Sara wil zich niet binden, hoewel ze de aristocratische R. stiekem wel leuk vindt. Dat hij een gewetenloze rokkenjager is, ontgaat haar, evenals het feit dat ze vijanden heeft. Hoe loopt dit verhaal over liefde en verraad af?
Al meteen bij verschijning in 1782 omarmde het publiek de briefroman Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart massaal. Het boek was de doorbraak voor het romangenre in Nederland. De schrijfsters Elisabeth Wolff en Agatha Deken laten de lezer nog altijd bijna terloops kennismaken met kernthema’s uit de Nederlandse Verlichting. Hoe belangrijk is opvoeding voor naïeve meiden als Sara of verwende jongemannen als R.? Hoe creëer je een maatschappij waarin niemand ontspoort? Wat te doen met godsdienstfanatici? En welke positie hadden broodschrijfsters als Wolff en Deken?
Deze nieuwe editie brengt de belangrijkste brieven in moderne hertaling en plaatst de roman in de context van de achttiende-eeuwse Verlichting. Met opdrachten voor de leerlingen en docentenhandleiding.

2010 Women’s Writing form the low Countries 1200-1875. Editors: Lia van Gemert (chief ed.), Lia van Gemert, Dieuwke van der Poel, Olga van Marion, Hermina Joldersma, Riet Schenkeveld-van der Dussen. Amsterdam, Amsterdam University Press. 624 pp., ill. ISBN 978-90-8964-129-8.

This landmark bilingual Dutch-English anthology introduces women’s writing in the Low Countries from 1200 to 1875 through a variety of texts characterised by the religious, social, political and feminist engagement of their authors, as well as their extraordinary artistic achievement. Dutch and Flemish female writers produced work of ardent religious passion, ranging from medieval mysticism through the scathing anti-Reformation polemic to pious Anabaptist reflections. Other writers addressed current social and political debates or demonstrated fierce feminist engagement. Talented authors made important contributions to established genres such as the sonnet and the social novel or introduced new ones, like the epistolary novel. This invaluable volume, the first of its kind, explores and illustrates women’s historical involvement in the literary world of the Low Countries, their opportunities and hindrances, and the experiences, which found their way into women’s texts.

P.C. Hooft, Warenar. Geld en liefde in de Gouden Eeuw. Samenstelling Lia van Gemert en Marijke Meijer Drees i.s.m. Karel Bostoen en Marijke Barend-van Haeften. Amsterdam, Amsterdam University Press, 2002. Tekst in Context 6. 96 pp., ill. ISBN 90-5356-555-8.

Studieboek voor het voortgezet onderwijs (incl. Studiehuis). Moderne vertaling van het blijspel Warenar van P.C. Hooft, met toelichtingen en illustraties.  De theatercultuur in de Gouden Eeuw, de huwelijksgewoonten en het sociale vraagstuk van armoede en rijkdom krijgen ruim aandacht. Bij dit boek is een docentenhandleiding verschenen, met toelichting op de methode en antwoorden bij de opdrachten. Deze handleiding is verkrijgbaar bij Amsterdam University Press .

Writing the history of women's writing. Toward an international approach. Ed. S. van Dijk, L. van Gemert, S. Ottway. Amsterdam, KNAW, 2001. 276 p., ill. ISBN 90-6984-293-0.

Congresbundel met artikelen over de status quaestionis in het onderzoek naar de rol van vrouwen in het literaire bedrijf in vroegmodern Europa. Bijdragen over schrijfsters, uitgeefsters, literaire personages, lezeressen en theorievorming. Bijdragen over het actuele onderzoek naar het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Nederland, België, Scandinavië en Hongarije.

Verhalen over verre landen. Reizen op papier 1600-1800. Samenstelling K. Bostoen, M. Barend-van Haeften, M. Roos, M. Meijer Drees en L. van Gemert. Amsterdam, Amsterdam University Press 2001. Tekst in Context 5. 104 pp., ill. ISBN 90-5356-476-4.

Studieboek voor hetvoortgezet onderwijs (incl. Studiehuis). Thematische bloemlezing uit reisverslagen en reisverhalen vanuit de Nederlandse Republiek naar het buitenland tussen 1600 en 1800. In de vijf vertaalde en rijk geïllustreerde verhalen (over reizen naar Nova Zembla, Noord-Afrika, Zuid-Afrika, Indië en Australië) ligt de nadruk op de beeldvorming over de buitenlandse volken en de mate van literariteit in de verslaggeving. De opdrachten (over woord en beeld) zijn door de leerlingen individueel en groepsgewijs uitvoerbaar. Ze spelen in op het verwerken van kennis, en op analytische en creatieve vaardigheden. Hierbij is ook een docentenhandleiding verschenen, met toelichting op de methode en antwoorden bij de opdrachten. Deze handleiding is verkrijgbaar bij Amsterdam University Press.

M. Barend-van Haeften, K. Bostoen, L. van Gemert, M. Meijer Drees, Wilhelmus en de anderen. Nederlandse liedjes 1500-1700. Amsterdam, Amsterdam University Press, 2000. Tekst in Context 4. 104 pp., ill, cd. ISBN 90-5356-440-3.

Studieboek voor het voortgezet onderwijs (incl. Studiehuis). Thematisch overzicht van de cultuur in Nederland tussen 1500 en 1700 aan de hand van 21 liedjes over oorlog, liefde, godsdienst, zeemansleven, maatschappijkritiek en feestcultuur. De in modern Nederlands herspelde teksten gaan vergezeld van een vertaling en van toelichtingen in woord, beeld en muziek (cd). De opdrachten (over woord, beeld en muziek) zijn door de leerlingen individueel en groepsgewijs uitvoerbaar. Ze spelen in op het verwerken van kennis, en op analytische en creatieve vaardigheden. Hierbij is ook een docentenhandleiding verschenen, met toelichting op de methode en antwoorden bij de opdrachten. Deze handleiding is verkrijgbaar bij Amsterdam University Press.

Hans Bots en Lia van Gemert (red.), Schelmen en prekers. Genres en de transmissie van cultuur in vroegmodern Europa. Nijmegen, Uitgeverij Vantilt, 1999. 236 pp., ill. ISBN 90-75697-27-9.

In zeven artikelen wordt uit verschillende Letterendisciplines (kunstgeschiedenis, geschiedenis, Duits, Engels, Nederlands) gedemonstreerd hoe vroegmoderne kunstenaars genres gebruikten om hun artistieke, intellectuele en morele boodschap uit te dragen. Voor bestellingen: beerens@telebyte.nl

P.C. Hooft, Granida. Met inl. en aant. door L. van Gemert en een bijdrage over de melodieën door L.P. Grijp. Amsterdam, Amsterdam University Press, 1998 (2e druk 2002). 116 pp., ill. ISBN 90-5356-264-8.

Tekstuitgave met liederen (in muzieknotatie) en commentaar van Hoofts Granida. Met een inleiding over de ideologische structuur van het toneelstuk en een karakterisering van de bijdrage van Hooft aan het Nederlandse toneel van de Gouden Eeuw. De liederen worden toegelicht door L.P. Grijp. Zie ook: http://www.aup.nl/ .

Met en zonder lauwerkrans. Schrijvende vrouwen uit de vroegmoderne tijd 1550-1850 van Anna Bijns tot Elise van Calcar. Red. M.A. Schenkeveld-van der Dussen, K. Porteman, E.M.P. van Gemert, P. Couttenier. Amsterdam, Amsterdam University Press, 1997. ISBN 90-5356-268-0.

Karakterisering en overzicht van het vrouwelijk schrijverschap in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden tussen 1550 en 1850. Na een synthetiserende, thematische inleiding volgen biografische en analyserende lemmata van 160 schrijfsters, die vergezeld gaan van een in modern Nederlands herspelde keuze uit hun werk. Zie ook: http://www.aup.nl/ .

Norse negers. Oudere letterkunde in 1996. Inaugurele rede. Nijmegen, Uitgeverij KU Nijmegen, 1996. 31 pp. ISBN 90 5710 014 2.

Rede over de status quaestionis van het onderzoek naar de Nederlandse letterkunde uit de vroegmoderne tijd. Aan de orde komen: 1. de consequenties van ahistorische analysemethoden voor de historische letterkunde (demonstratieobject: Vondel, Adam in ballingschap ); 2. de consequenties van canondoorbreking (demonstratieobject: P. Moens, Johanna Gray en A. van Overstraten, Dolsey en Amelia ); 3. de consequenties van 1 en 2 voor studiemateriaal in het voortgezet onderwijs.

Joh. van Beverwijck, De schat der gezondheid. Samenstelling Lia van Gemert. Amsterdam 1992. Griffioen.

Bloemlezing in modern Nederlands uit de medische encyclopedie Schat der gesontheyt, Schat der ongesontheyt, Heel-konste van de zeventiende-eeuwse Dordtse huisarts J. van Beverwijck. Met nawoord over de aard en achtergronden van het werk. Voor bestellingen: verkoop@querido.nl  

Tussen de bedrijven door? De functie van de rei in Nederlandstalig toneel 1556-1625. Deventer 1990, dissertatie.

Synthetisch overzicht van de functies van de rei in Nederlandstalig toneel tussen 1556 en 1625. Uit de analyse van ca. 80 drama's blijkt dat slechts een kleine groep auteurs (m.n. Hooft, Vondel en Coster) tot 1625 bewust zocht naar een inhoud en vormgeving van het klassieke koor voor het contemporaine drama. De invloed van aristotelische toneeltheorie is nagenoeg afwezig; of de senecaans-scaligeriaanse lijn wel van veel belang geacht werd, valt niet eenduidig vast te stellen. Inhoudelijk overheersen moralisatie en verwoording van emotionaliteit; in de vormgeving zijn vrouwengroepen dominant.

Vooraf

Een deel van de publicaties van Lia van Gemert is digitaal beschikbaar. Als dit het geval is, vindt u bij de vermelding van de publicatie een hyperlink naar het betreffende bestand. De digitalisering is deels gefaciliteerd door Igitur, het digitaal-wetenschappelijk archief van de Universiteit van Utrecht. Met dank aan Jan de Boer, Ivo Nieuwenhuis en Ingeborg Canisius.

2019

• Trude Dijkstra: The Chinese imprint. Printing and Publishing Chinese Religion and Philosophy in the Dutch Republic 1595-1700. Amsterdam, 23 oktober 2019. Supervisie: Lia van Gemert, Thijs Weststeijn.

2016

• David Kromhout: Humanists and Calvinists in Seventeenth-Century Academic Leiden. Amsterdam, 13 april 2016. Supervisie: Lia van Gemert, Giel van Gemert (RUN)

2015

• Marrigje Paijmans: Dichter bij de waarheid. Parrhesia en dramatisering in het werk van Joost van den Vondel. Amsterdam, 11 november 2015. Supervisie: Lia van Gemert, Frans Blom, Frans-Willem Korsten (EUR)

2014

• Irena Ajdinović: Five Osmans. The Ottoman Crisis of 1622 in Early Seveteenth-Century Literature. Amsterdam, 9 december 2014. Supervisie: Lia van Gemert, Henk van Nierop

2012

• Enny de Bruijn: Eerst de waarheid, dan de vrede. Jacobus Revius 1586-1658. Utrecht, 8 mei 2012. Supervisie: Lia van Gemert, Frits van Oostrom

2010

• Roeland Harms: Pamfletten en publieke opinie. Massamedia in de zeventiende eeuw. Utrecht, 16 september 2010. Supervisie: Maarten Prak, Lia van Gemert, Jeroen Salman

2009

• Peter Boot: Mesotext. Digitised Emblems, Modelled Annotations and Humanities Scholarship. Utrecht, 20 november 2009. Supervisie: Lia van Gemert, Arie Jan Gelderblom, Frans Wiering (Informatica en Computerwetenschappen)
• Marcel van den Broecke: Ortelius' Theatrum Orbis Terrarum (1570-1641).  Characteristics and development of a sample of on verso map texts. Utrecht, 20 februari 2009. Supervisie: Arpad Orban, Lia van Gemert, Peter van der Krogt (Geowetenschappen)

2008

• Clazina Dingemanse: Rap van tong, scherp van pen. Literaire discussiecultuur in praatjespamfletten (ca. 1600-1750). Utrecht, 27 juni 2008. Supervisie: Lia van Gemert, Marijke Meijer Drees

2007

• Marco Prandoni: Een mozaïek van stemmen. Verbeeldend lezen in Vondels Gysbreght van Aemstel. Utrecht, 30 november 2007. Supervisie: Lia van Gemert
• Kristine Steenbergh: Wild Justice: the Dynamics of Gender and Revenge in Early Modern English Drama. Utrecht, 22 juni 2007. Supervisie: Peter de Voogd, Lia van Gemert, Ton Hoenselaars
• Joost Vrieler: Het poëtisch accent. Drie literaire genres in zeventiende-eeuwse pamfletten. Utrecht, 12 januari 2007. Supervisie: Lia van Gemert, Marijke Meijer Drees

2000

• Mariken Goris: Boethius in het Nederlands. Studie naar en tekstuitgave van de Gentse Boethius (1485), boek II. Nijmegen, 24 oktober 2000. Supervisie: Lia van Gemert, Paul Wackers
• Christien Dohmen: In de schaduw van Scheherazade. Oosterse vertellingen in achttiende-eeuws Nederland. Nijmegen, 15 september 2000. Supervisie: Lia van Gemert, Piet Buijnsters

In voorbereiding

• Rindert Jagersma: Pamflethandel in de Nederlandse Republiek rond 1700: productie, distributie en consumptie van pamfletten. Supervisie: Lia van Gemert, Paul Dijstelberge
• Lucas van der Deijl: A New Language for the Natural Light. Translating the New Philosophy during the Dutch Early Enlightenment (1640-1720). Supervisie: Lia van Gemert, Antal van den Bosch
• Artyom Anikin: Deciphering the New Amsterdam Palimpsest. Supervisie: Lia van Gemert, Frans Blom, Esther Peeren
• Oeds van Middelkoop: Een didactiek voor dieper begrip van literair-historische teksten in de vwo-bovenbouw. Supervisie: Lia van Gemert, Erwin Mantingh
• Sabine Muller: Netwerken rond de Amsterdamse schouwburg 1638-1672. Supervisie: Lia van Gemert, Frans Blom, Paul Dijstelberge